De Wereldbank heeft een “ease of doing business” index, waarin landen worden vergeleken op de mate waarin de overheid bedrijvigheid faciliteert (top 3: Singapore, Nieuw Zeeland en Hong Kong). Voor het vaststellen van de score op de index wordt gekeken naar factoren als hoe gemakkelijk het is om electriciteit of krediet te verkrijgen, maar ook naar hoe goed eigendom beschermd wordt of hoe moeilijk het is vergunningen te krijgen.

Veel landen, waaronder de meeste ontwikkelingslanden, proberen hoog te scoren op deze index om zo aantrekkelijker te worden voor investeerders. In de meeste ontwikkelingslanden heeft economische groei de hoogste prioriteit, en met goede redenen. Bestrijding van armoede is cruciaal en economische groei is daarvoor een voorwaarde, maar soms wringt die nadruk op economische groei en bedrijvigheid met andere cruciale zaken zoals de veiligheid van arbeiders.

Cambodja is geen uitzondering op deze regel. In Phnom Penh is op dit moment een enorme vastgoedontwikkeling gaande. Overal wordt gebouwd, vooral hoogbouw V(wat dan weer financiële risico’s met zich meebrengt, maar dat is een andere discussie). orige week heb ik vanaf het dak van een gebouw zonder enige moeite 27 locaties geteld waar aan een hoog gebouw gewerkt werd en de bebouwing al tot boven de daken van de traditionele twee of drie verdiepingen hoge woningen gevorderd was. Ongetwijfeld is dat niet meer dan het topje van de ijsberg. Die bouwwoede, meestal door internationale bedrijven, is gevaarlijk. Zoals altijd zijn de regels in Cambodja niet het probleem, het land heeft door buitenlandse hulp een wetgeving die zich kan meten met internationale standaarden. Het begrip en de implementatie van die regels is een ander verhaal.

Iedere bouwplaats kent een waarschuwingsbord dat zegt dat wie de bouwplaats betreedt, veiligheidsmaatregelen moet treffen. Een reflecterend vest, veiligheidsschoenen, een bouwhelm dragen. Mooi, heel goed, maar… al die borden zijn in het Engels en de arbeiders spreken dat niet, laat staan dat ze het kunnen lezen in een schrift dat zo verschillend is van het Khmer. Zelfs als ze het wel begrijpen kunnen ze niet aan de eisen voldoen. Bouwhelmen zijn duur en moeilijk verkrijgbaar. Oplossing? We dragen gewoon een motorhelm naar het werk! Waarom dan sommige tuk-tukbestuurders een bouwhelm dragen in plaats van een motorhelm is een andere vraag.

Door de aard van de bouw, veel hoogbouw, is vooral het werken op hoogte een risico. Dat je je kunt zekeren als je op hoogte werkt is hier nog niet doorgedrongen, dus ik zie regelmatig bouwvakkers op 30 of meer meter hoogte over een smalle stalen balk lopen, of nog erger, aan de buitenkant van de gammele steiger omhoogklimmen. Essentiële competentie voor bouwvakkers hier is een gebrek aan hoogtevrees. Dat gaat dus niet altijd goed, hoewel het soms wel curieuze ongevallen zijn waarbij het echt fout gaat. De afgelopen maanden zijn er doden gevallen door een van twintig meter hoogte omlaag gevallen steigerpijp of door het in elkaar zakken van de stutten van een pas gestorte betonnen vloer terwijl er op de verdieping er onder gewerkt werd. De reactie van de autoriteiten is meestal om de bouwplaats tijdelijk te sluiten en dan begint een spelletje zwarte-pieten. Wie draagt de verantwoordelijkheid? Over het algemeen draait het er op uit dat de bouwer een bedrag betaalt aan de familie van het slachtoffer, en daarmee is de zaak afgedaan. Structurele maatregelen zijn te duur of leiden tot vertraging en worden door de overheid niet afgedwongen.

Ja, het is gemakkelijk om hier te investeren, maar de kosten zijn hoog. Alleen zijn dat kosten die de Wereldbank in zijn index niet meeneemt.