Veiligheid is een belangrijk gespreksonderwerp als je naar Zuid-Sudan gaat. Iedereen kent de verhalen over de oorlog met het noorden of de verschillende stammen die elkaars vee roven en mensen doden. En iedereen heeft dus een mening over de veiligheidssituatie hier.

Het eerste wat we te doen kregen na aankomst in Juba was het volgen van een veiligheidstraining. Niet even een ochtend of middag, maar gelijk drie dagen training bij de VN-missie in Zuid-Sudan, UNMISS. Weliswaar geen militaire training, de training was bedoeld voor burgerpersoneel van de VN en ook toegankelijk voor NGO’s die in het land aan het werk zijn. Maar wel een training die gegeven werd door (voormalige) militaire trainers en dat was te merken. Ze hadden er duidelijk lol in om af en toe over hun militaire verleden te vertellen of even te doen alsof ze voor een groep militairen stonden. Ik heb het maar genegeerd, verder waren ze wel aardig…

Het eerste onderwerp was ongelooflijk saai, en zeer slaapverwekkend als je net de vorige dag aangekomen bent na een reis van meer dan een etmaal. We kregen het hele veiligheidssysteem van de VN voorgeschoteld. En dan ook het hele! Beginnend bij Ban Ki Moon in New York en eindigend bij de beveiligingsofficier bij de ingang van het kamp. Plus alle bureaucratische rimram er omheen, veiligheidsplannen, procedures en regels. Nou was de training ook vooral bedoeld voor VN-personeel, en gelukkig waren er wat mensen aanwezig die al wat ervaring hadden dus ook af en toe het goede antwoord konden geven tijdens de overhoringen (tsja, ik zei het al, militair getraind…). Wij hebben er alleen van overgehouden dat het ingewikkeld en veel is.

Gelukkig waren de overige onderwerpen interessanter. Gewoontes in het land en welke gebaren je in problemen kunnen brengen (je duim opsteken betekent hier niet echt iets positiefs), welke maatregelen je zelf kunt (en moet) nemen voor je eigen veiligheid, een beetje EHBO­. Vooral de cursus mijnen herkennen en wat je moet doen bij een gijzeling (nee, dat komt hier niet voor, maar je doet ongeveer hetzelfde als je wordt opgepakt door de Noord-Sudanese militairen en dat gebeurt VN-personeel hier soms wel) waren interessant. Hoe je in een konvooi reist (wat wij niet hoeven te doen omdat we naar Wau gaan vliegen en ter plekke geen afstanden hoeven af te leggen) en hoe je met je radio omgaat (die wij niet hebben) was ook best interessant.

De laatste middag gingen we in de praktijk brengen wat we allemaal geleerd hadden, met complete VN-uitrusting. Dat viel dus tegen! Opletten wat je doet en waar je bent blijkt voor de meeste mensen geen instinctieve bezigheid. Letterlijk iedereen reed met de auto zonder aarzeling het mijnenveld in. Tsja, we hadden het kunnen zien, maar wie kijkt er nou echt wat er aan de kant van de weg ligt…. En dan, hoe je uit een auto klimt (alleen als hij in brand staat of zoiets en je echt niet kunt blijven zitten, anders gewoon er in blijven!) als hij middenin een mijnenveld staat, en dat je dan in de bandensporen terugloopt was ook niet bij iedereen blijven hangen. De autokaping reageerden we al een stuk beter op. Maar ja, gewoon doen wat je verteld wordt is ook niet zo moeilijk. Het onderhandelen bij het checkpoint deed de groepsleider veel te weinig, dus dan kom je niet ver. De EHBO-oefening ging wel goed, maar ja, wat wil je met een verpleegster in het team… Al met al een goede voorbereiding voor wat hopelijk nooit gaat gebeuren.

Toch goed om je te realiseren dat het grootste gevaar ook hier in verkeersongelukken zit…