Veiligheidstraining, veiligheidshandboek, een persoonlijk evacuatieplan. Instructies wat je klaar moet hebben staan om snel geëvacueerd te kunnen worden, zorg dat je water en eten voor minstens vijf dagen in huis hebt zodat je binnen kunt blijven.  We zijn voorbereid op alle mogelijke risico’s voordat we hier gingen werken. Helemaal reëel werd het nooit. Tot vorige week zondag.

Zondagochtend wandelen we in de omgeving van de stad. Half zeven opstaan, kwart voor zeven weg anders is het veel te warm. Deze ochtend liepen we naar het zuiden, een hele mooie route. Rond een uur of acht, inmiddels midden tussen de velden, hoorden we geknal uit de stad komen. Met onze Nederlandse naïviteit dachten we dat het vuurwerk was, ik had een paar dagen daarvoor tenslotte ook jochies met rotjes zien spelen. Het bleek geweervuur. Dan helpt het als je al een paar maanden hier bent, de weg weet en weet wat er aan de hand is (zie stammenstrijd). We hadden een aardig idee waar de problemen zich zouden afspelen en hebben die plekken vermeden op onze weg naar huis.

De veiligheidssystemen bleken te werken. We waren net op de terugweg toen we gebeld werden met een waarschuwing door onze collega-VSO’ers. Er werd geschoten in de stad, het was onveilig en dat was alles wat op dat moment bekend was. In de daaropvolgende uren heeft VSO veel informatie verzameld en ons prima op de hoogte gehouden van wat bekend was. Er was voor ons geen direct gevaar, het is een lokaal conflict. Het grootste risico was een in de verkeerde richting rondvliegende kogel, dus we moesten vooral binnen blijven. Dat bleef ook maandag en dinsdag het devies, al konden we toen wel even naar de markt om eten te halen (verse groente is toch lekkerder dan blikvoer. Daarna werd het rustig genoeg om weer naar ons werk te gaan. Terug naar het normale leven, maar iedereen is nog wel extra alert. Zaterdag was er ineens weer alarm. Er renden veel jonge mannen langs ons huis, de auto’s en riksha’s reden veel te snel en van onze collega’s kregen we het bericht dat er soldaten aan het schieten waren. Eerst zou dat bij hun in de buurt zijn en later in onze buurt. Alleen… wij hadden geen schoten gehoord. Een kwartier later kwam het bericht wat er echt aan de hand was. Er was een kudde koeien door de markt gelopen (dat doen ze dagelijks, onderweg naar huis) en die waren om één of andere reden op hol geslagen. In een land waar er evenveel geweren als mannen zijn bedenkt er dan een idioot dat je die koeien wel kunt stoppen door in de lucht te schieten. Daar raakten de beesten uiteraard nog meer van in paniek. Met de horens die de koeien hier hebben, kun je dan maar beter voor ze wegrennen. Wat al die stoere mannen vervolgens ook deden.

Vorige week zondag waren de hele ochtend nog schoten te horen, daarna werd het rustig. Te rustig. Aan het eind van de dag waren er 10 doden of 25 of 0, afhankelijk van wie je wilde geloven. Maandag zijn er 8 mensen begraven. Na een week liggen nog veel gewonden in het ziekenhuis, al is dat inmiddels wel een ander ziekenhuis dan waar ze eerst heen waren gebracht. Het eerste ziekenhuis werd maandag en dinsdag omsingeld door het leger en dus zijn de patiënten, maar ook artsen en verpleegkundigen, vertrokken. Ze zijn nog niet terug.

De verhalen van mijn collega’s zijn heftig. Zij zijn er bij geweest zondag en hebben hun vrienden neergeschoten zien worden. “Hij stak zijn hand naar me op om me te groeten, het volgende moment lag hij op de grond.” Ze hebben doden en gewonden naar het ziekenhuis gedragen. Ze zijn verdrietig, maar ook woedend dat dit heeft kunnen gebeuren. De foto’s die ze gemaakt hebben, lijken op beelden uit de krant van slachtoffers van een schietpartij. Alleen hebben deze doden een naam en een geschiedenis en dan komt het ineens heel erg dichtbij.