Mathilde van Vlaanderen, geboren in 1031 in Brugge, was de dochter Boudewijn II, van de machtige graaf van Vlaanderen en Adelheid van Frankrijk, Franse prinses en voormalig verloofde van Richard III, hertog van Normandië . Als één van de slechts drie kinderen van de graaf (ze had twee broers), was Mathilde een ontwikkelde vrouw die uitstekend wist hoe politiek te bedrijven.

Willem de Bastaard, geboren in 1028 in Falaise, was de zoon van Arlette, leerlooiersdochter, en Robert van Normandië. Robert, zoon van Richard II en jongere broer van Richard III (de verloofde van Adelheid van Frankrijk tot hij plotseling doodging), keek op een dag uit het raam van zijn kasteel en zag daar een mooie vrouw waar hij wel meer mee wilde. Hij ontbood haar, en zij was slim genoeg om niet, zoals gebruikelijk, de achterdeur van het kasteel te nemen, maar de hoofdingang. Afstammend van de Vikingen, sloot Robert een niet-kerkelijke verbintenis volgens gewoonterecht van de Vikingen met Arlette. Toen er een zoon (en later een dochter) geboren werd uit deze verbintenis kon niemand daarom de bloedverwantschap met de hertog ontkennen. Zonder wettige kinderen, benoemde Robert Willem tot zijn erfgenaam toen hij op pelgrimstocht ging naar Jeruzalem. Hij bereikte Jeruzalem, maar stierf op de terugtocht. Zo werd Willem, 8 jaar oud, hertog Willem van Normandië. De werkelijke macht lag uiteraard niet bij hem, maar bij zijn voogden. In de strijd om die macht zijn er heel wat gesneuveld en vermoord, maar Willem zelf overleefde uiteindelijk alle aanslagen. In 1047 versloeg hij zijn neef op het slagveld, waarna hij gelijk tot ridder geslagen werd. Vanaf dat moment breidde hij zijn macht alleen maar verder uit.

Mathilde en Willem trouwden rond 1050 in het kasteel van Eu. Of het echte liefde was of zoals gebruikelijk een politiek huwelijk tussen Vlaanderen en Normandië? Het was in ieder geval geen groots huwelijk, omdat de paus het verbood. Formeel omdat Willem en Mathilde te nauw verwant zouden zijn (5e-graads neef en nicht), maar politiek was belangrijker. De paus was aan de macht gebracht door de Duitse Hendrik III, die niet wilde dat Vlaanderen en Normandië nauwere banden aanknoopten, dus vooral geen huwelijk. De geschiedenis leert dat dit soort dingen zich meestal wel oplossen als de tijd verstrijkt, dus de volgende paus, ditmaal gesteund door de Franse koning die goede banden had met Willem, heeft ze dispensatie gegeven, zo’n tien jaar na dato. Wel op voorwaarde dat ze ieder een abdij zouden bouwen. Dat hebben ze gedaan: de Abbaye des Dames door Mathilde, de Abbaye des Hommes door Willem.

Natuurlijk is dit paar niet zo beroemd omdat ze een tijd over Normandië hebben geregeerd of een goed huwelijk hadden. Ze wilden (en kregen!) meer. Dat was te danken aan de Engelse koning Edward the Confessor, zoon van koning Ethelred en Emma van Normandië (de zus van Richard II, de opa van Willem). Hij had in zijn jeugd lange tijd aan het Normandische hof doorgebracht, op de vlucht voor de invasielegers van de Vikingen en had dus goede banden met het Normandische hof. Zelf bleef hij kinderloos, volgens het verhaal uit religieuze overwegingen, dus hij moest verder in de familie kijken voor opvolging. Jaren voor zijn dood wees hij Willem van Normandië, zijn achterneef, aan als zijn opvolger. Maar toen hij stierf, werd Willem niet zonder slag of stoot zijn opvolger. De Engelse adel wilde liever een Angelsaksische koning dan een Normandische, dus werd Harold II de nieuwe Engelse koning. Dat dat Willem niet beviel, is zwak uitgedrukt. En hij had ook wel een punt: jaren eerder, tijdens een bezoek van Harold aan Normandië (op verzoek van Edward, om Willem te laten weten dat hij was aangewezen als opvolger), had Willem Harold meermaals laten zweren dat hij Willem zou steunen als troonopvolger. En nu brak hij die eed… Het verweer van Harold was dat hij de eed onder dwang had afgelegd (ook niet helemaal onwaarschijnlijk) en dat die dus niet geldig was.

In ieder geval kon of wilde Willem dit niet over zijn kant laten gaan, dus broedde hij op een manier om de Engelse troon toch in bezit te krijgen. Hij rustte een vloot uit om mee naar Engeland te varen, die hij verzamelde in de haven van Dives-sur-mer. Vandaar ging de hele vloot naar Dieppe, dichtbij de Engelse kust, en toen was het wachten op een gunstig moment. Dat kwam toen de Vikingen, die ook nog een aanspraak op de Engelse troon hadden, een troepenmacht lieten landen bij York. Harold verzamelde zijn leger bij York en versloeg de Denen, maar ondertussen voer Willem met zijn leger naar Engeland. De Normandiërs maakten de oversteek in de nacht, maar wachtten met de landing tot de dageraad zodat ze zelf genoeg zicht hadden voor een veilige landing maar in het duister van de nacht niet te vroeg opgemerkt zouden worden. Toen Harold hoorde van de invasie van het Normandische leger, keerde hij zo snel mogelijk terug naar het zuiden om opnieuw slag te leveren. De troepen troffen elkaar uiteindelijk bij Hastings, of eigenlijk net daarbuiten, bij wat nu heel toepasselijk het dorpje Battle is, voor wat wijd en zijd bekend staat als de Slag bij Hastings. De Normandiërs wonnen de slag, na een hele dag vechten, en nog belangrijker, Harold werd door een pijl in zijn oog geraakt en stierf op het slagveld. Willem claimde de troon en werd, na nog heel wat gevechten met onwillige Britse adel, op eerste kerstdag 1066 gekroond tot koning van Engeland. Zo werd Willem de Bastaard na Willem van Normandië ook Willem de Veroveraar. De Britse adel bleek een vooruitziende blik te hebben gehad, want om zijn macht te versterken haalde Willem zijn Normandische vertrouwelingen naar Engeland en gaf ze veel land en macht, ten koste van de lokale adel.

En was het nou echte liefde tussen die twee of toch wederzijdse politieke berekening? Tsja, je kunt niet in hun hart kijken, dus ter overweging:

• het paar had negen kinderen, waarvan de eerste niet lang na hun huwelijk geboren werd
• heel ongebruikelijk voor die tijd en positie, van Willem zijn er geen buitenechtelijke kinderen bekend
• Willem was zeer verdrietig (en onredelijk prikkelbaar) na Mathilde’s dood
• Willem wilde wachten met zijn kroning tot koning tot Mathilde er ook bij was zodat zij tegelijkertijd gekroond kon worden tot koningin (niet gelukt, hij kon niet langer wachten om zijn positie veilig te stellen. Uiteindelijk werd Mathilde pas in 1068 tot koningin van Engeland gekroond)
• Mathilde betaalde het vlaggenschip van Willem’s invasievloot
• Mathilde heeft niet het befaamde tapijt van Bayeux geborduurd
• Tijdens Willem’s vele verblijven in Engeland, regeerde Mathilde in Normandië. Dat deed ze zo succesvol dat onderlinge strijd uitbleef. Het luidde dan ook dat “Willem regeerde met zijn oorlog, Mathilde met haar vrede”.

Het was dus in ieder geval een succesvol huwelijk, om welke reden dan ook.